Wed. Apr 24th, 2024

Veksen,

Fimthiamhnak, Zirfimhnak heh nai kin kuul ii.

Kawlram ah tlawng kai lekhaw fimthiamhnak pha ngah thil lo, mi lian te ian in kaai thil de ii. India ram ah tlawng kai hiam in Zanniat mi khangthar tam roh hleng tlang de ii. India ram hleng lekhaw kon ah feh tuh, aisu tawk tuh, kon in a ham pan tuh ti ling loin hnawta tu lam hiang le mi hnen ah na per in caan bo menma de ii. Khangthar laai thiam thil, mi te bangin hluak in pin ve kin Zanniat fenu tlangval roh kin paai ii. Thin hnawm kuul roh…

Kai tu Bible tlawng kaai lo maan Academic lam sawn ning so i hiam. Bible tlawng kai hiam te ca khai tlawm hnawta ah reel leh tuh ing. India ram kin om song ah kin khangso le khangso lo tihnak heh Fimthiamhnak kin naihnak dinhmun in teh thil ii.

Mizoram ah:

Tun hlan tu Mizoram ah Middle School le High School ah Admission ngha bai niu ii. Tun tu har tete hang. Admission bawn lekhaw, kin omhmun ai Laaai poimawh te mi ngen hang ii. Aizawl te bang khuapui ah tu Admission heh har deuh ai khua ciik deuh ah tu Admission baai thai sawn ii. Mizo te lak ah dinhmun nai cia te thawn unau in thun dun daan om lekhaw Admission ngah thai pah ii.

Phun 10, Phun 12 heh Board Exam ii le, cetah Mizoram mi kin ihnak ID kin ngen hang ii. Cia caan hleng hlan pah a kuulhnak te heh Mizoram ai unau songkhat te thawn Mizoram mi ihnak a kuulhnak Laai poimawh te pawl heh Cianphan in bawn cia kuul i hang.

Mizoram ah laai zir thil te ca laai zir pha tam ngai om ii. Phun 12 ben lekhaw College/University kai thil. Cia lo lekhaw Polytechnic lam kaai thil. Computer Diploma le Degree zir thilhnak te khai tam ngai om ii. Fulltime in College/University zir ben lo te ca IGNOU ah Open School/Correspondence in zir thil India ram ai Open School hmuahhmuah ah IGNOU pha ber ii. Central Government in IGNOU Degree heh Full Time College/University Degree thawn bangrep in pom sah ii. IGNOU tu mi farah le harsa te in Degree nai thil tuhin Central Govt. in man baai in bawnhnak ii.
www.ignou.ac.in/

Mizoram ah tlawngkai ben lekhaw Mizoram tengteng ah Mizo te bangin naper sii tuh loin ning reel i hiam. Mizoram heh Politics ram ii le Central Government in pehnak tangka ringin nung tlang ii. A ram ah Industry le Farm om lo ii. Mizoram politics ah rolh ben te ca ian acozah ah naper ngah thil le acozah naper ngah heh milian, dinhmun pha, tangka ngah ber ii. Ciamaan Mizoram heh Corruption (Daan loin tangka ai) tam ber ram pakhat ii. Tun khai Mizoram acozah tu Central ah laiba in om, Mizoram ai mi 1 in Central ah ting zaimaw zah laiba nai dinhmun i hang.

Mizoram ah laai zir suak te in Mizoram ai kuulhnak ram mi ihnak laai te pawl heh Cianphan in nai ben teek pha ii. Cia te pawl tu,
1) Travel Passport
2) Driving License
3) Bank Account (SBI i selai, India ram sonah hmang thil sek) le ATM thawn
4) Voter ID

Mizo te tu Mizoram ah ian om hiam le miphun dang lakah thual lo de lo ii. Cia lak ah Kawlram mi tu Mizoram ah laai thiam ai India ram song vaakhnak tu laai (Document) nai le singkhaw Kala ram (India) lam sawn ah naper sii in thil dangdang khai bawn thil i hang. India ram ah om le singkhaw, Voter ID/Travel Passport/Driving License 1 tal nai tengteng tuhin cianphan tuhin ning daih sah ing. Cia lo fangin Kala ram ah foreigner tiin ning pom dek thai. Cen, Kala pon tlawm dung thiam tum teek tuh. Kawlram mi kin i bangin Kawl pon, Lai pon te heh hai tuh hrimhrim lo. Mizoram ai kin Chin mi tam sawn mi bang thil lo hnak tu laai zir ben napui, Mizo pon ian thiam le midang pon thiam lo hang. Mizo te bangin Kala ram lam ah vaak thil cuang lo, Mizoram ah acozah lam ah naper ngah thil fawn lo, Kawlram lam feh tuh lekhaw Lai pon le Kawl pon thiam loin paai lianglo tam ber i hang, poi ngai. Cen, India ram kin om song ah Kawlram mi kin ihnak Identicard (Hmatpungtin) heh nai teek nga pha, Kawlram ah feh kuul thai maan.

Delhi ah:

Mizoram lam ah India mi ihnak le phun 10, phun 12 zir ben te ca phusang kai pha tam roh ii. Formal le Informal Education tam roh om ii. Kala ram ah tlawngkai a phahnak tu Mizoram hnakin Kala ram heh khangso sawn le fimthiamhnak le laai ah zuamdunhnak sang roh ii. India ram ah Business bawn tuhin Kala pon thiam kuul ii, Kala te omdan le a ram dinhmun ling kuul ii.

Mizoram ah Mizoram mi ihnak nai ben lo te ca Delhi heh remcang ber i hmu ing. Tun hlan ah Refugee Card (Blue Card) te ian in acozah tlawng le University ah Admission ngah thil ii. Tun tu Delhi ai Refugee te ca napertu DonBosco pawlkom in Refugee ngentu veksen ca lamkhong hong sah zo ii. Delhi ai UNHCR ah refugee ngentu veksen in UNHCR Temporary Card (White Card) ngah thil sek ii. Cia Temporary Refugee Card hmangin DonBosco ah feh tuh le Open School Admission bawn thil ai tangka bo kuul lo ii. Phun 10 le Phun 12 ngen thil ii. Subject ah English le Mathematics tel tengteng tuh ai, Kala (Hindi) khai tel thai ii. Mark pha ngah thil tengteng tuhhnak Subject ril pha ii. Open School heh Correspondence ii le Central Government rori in a pehnak Certificate ii. Hetah phun 10/12 Certificate ngah lekhaw India ram kon zong ah khai naper sii thil i hang. India ram ah naper sii lekhaw a niam ber phun 10 ong tengteng kuul ii. Cen, Mizoram ai phun 10 le phun 12 te hnak tah Central in pehnak Certificate heh acozah in daih sawn ii.

DonBosco in a bawn sah hnak Open School heh National Institute of Open Schooling (NIOS) ii.

http://www.nios.ac.in/

Delhi ah Open in Phun 10 ong lekhaw a hmai kum thotho ah phun 12 Exam thil pah ii. Laai thiam le singkhaw kum 2 song in phun 12 ben thil tihnak ii. Central in pehnak phun 10/12 Certificate nai ben lekhaw College le University ah Admission bawn thil i hang. Lamkhong tam roh om ii.

Tun Delhi ai kin Zanniat mi fenu-tlangval tam sawn tu Bible tlawng ian heh tlawng in vuah de le Bible tlawng pha ngainga kai thil cuang loin a caan bo menma. Delhi ah refugee in kin om maan ramdang hleng tuh tengteng tihnak daan (Law) om lo ii le, kum tar tuh iang menma in kin Zanniat mi om tuh loin ning daih sah ing. Kum 3-4 song ah DonBosco ai Open School ah phun 10 le phun 12 ong tengteng tuh ih law. Refugee te ca bawnhnak ii le tangka bo kuul lo ii.

India ram ah Kalram mi lakah Kawl (Bama) te pawl heh Academic ah fimthiamhnak nai tengteng tuhin zuam ii. Kum 5 dung Delhi ah om lekhaw Degree 1 dung Academic ah nai man ii. Kin Chin mi tu kum 5 khai Delhi om selai, zai kha i cuang lo, tar menma na ber e…

Zanniat khangthar te ca daihsahhnakt thawn…..

Salai Tluang Kip Thang

Related Post

Leave a Reply